SZCZECNO
Wieś położona jest nad rzeką Pierzchnianka, przy starej drodze z Daleszyc do Chmielnika, biegnącej wzdłuż brzegu strumienia. Nazwa wsi Szczeczno (1508 r.), Szczecno (1565 r.), pochodzi od słowa "ścieczna" czyli zlewiska wód, lub od słowa "szczeć" czyli ostrej trawy.
Wieś powstała zapewne w końcu XV w. - choć Księga Uposażeń Długosza jej nie wymienia. Po raz pierwszy wymieniona w 1565 r. jako dobro królewskie wraz z sąsiednią wsią Ujny, położona była w powiecie wiślickim, starostwie szydłowskim, w zasięgu parafii kościoła św. Małgorzaty w Pierzchnicy. Rejestr poborowy z 1508 r. wymienia jako właściciela Borka, płacącego 43 grosze. Lustracja 1 565 r. zastała wieś, którą "natenczas pp. Borkowye Stanislaus et Sebastianus są possesorami, o których sprawcy dzierżawy szydłowski i rajce miasteczka Pyrzchnycze dali sprawę, iż te dwie wsi są KJM, należały ku starostwu szydłowieckiemu i dawano z nich stacyją do zamku& Rejestr z 1579 r. wymienia jako trzymającego wieś Stanisława Borku cum filiastris, a we wsi było ośmiu kmieci osadzonych na czterech łanach (dwa inne pozostawały puste), trzech zagrodników, jednego komornika. Wieś zapewne w dalszym ciągu stanowiła jedynie przedmiot dzierżawy lub zastawu - autorzy Atlasu Historycznego wskazują obecność tu w tym czasie w okolicy wsi Szczecno, Komórki i Borkowa (jak i okolic Cisowa), Walentego Dembińskiego, kasztelana krakowskiego (1579 r.), znanego propagatora górnictwa w powiecie chęcińskim, a nie wyjaśnione związki łączą okolice Pierzchnicy i Drugnii z tymże starostwem chęcińskim. Opis z 1615 r. znalazł Szczecno - i zapewne inne sąsiednie wsie, w rękach Kozietulskich. Kolejny opis lustracji dokonanej po zniszczeniach szwedzkich (którzy jak się wydaje nie dotarli w te strony), w 1660-1664 r., wyraźnie wspomina o polach odjętych mniej więcej w tym czasie od miasta Pierzchnicy przez właścicieli dóbr dziedzicznych szlacheckich" - Szczecna i Ujn, będących w posiadaniu P. Hinka. Zapewne w ten sposób powstała miejscowość Pierzchnianka, w której według J. Wiśniewskiego właściciele Szczecna - Koniecpolscy i Kochanowscy, wystawili sobie pałac.
W pierwszej poł. XIX w. dobra Szczecno należały do Wojciecha Nowosielskiego, a w 1846 r. do Antoniny z Mieroszewskich Nowosielskiej. Obejmowały one oprócz Szczecna wsie: Ujny, Pierzchnianka, Leonów, Holendry, Trzemoszna, Huta Szklana, Borków, Kaczyn, Słopiec i Czarna. Ośrodkiem rezydencjonalnym był stary, piętrowy, murowany dwór kryty gontem, nieopodal stał folwark Z zabudowaniami gospodarczymi, we wsi stała karczma, świadcząca o ruchu na drodze z Daleszyc do Pierzchnicy. Przed 1875 r. dobra te obejmowały folwarki: Szczecno, Pierzchnianka, Trzemoszna i Ujny, oraz z osad, o tradycjach hutniczych: Wojciechów, Kaczyn, Borków, Czarna i Skrzetle. Dochody jakimi dysponowali właściciele dóbr Szczeno nie pochodziły, jak się wydaje, z gospodarki rolnej czy hodowli, w dużej mierze oparte były na produkcji surowego żelaza, które produkowano w oparciu o miejscowe rudy żelaza w kuźnicy w Wojciechowie. Majątek ten z "przyległościami i przynależnościami, zakładami fabrycznemi, z piecem wielkim do wytapiania rudy żelaznej, fruszerkami, machinami, warsztatami, kaprami do wyrobów gotowych i materiałach przygotowanych rudy, drzewa i węgli narzędziami fabrycznemi, z inwentarzem żywym i martwym, na gruncie dóbr znajdujących się, z prawami i obowiązkami do dóbr znajdującym się, jaki do właścicieli należy, z młockarnią, sprzętami gospodarskimi, z meblami i sprzętami jednak sreber, miedzi i naczyń kuchennych, pościeli, mebli we trzech pokojach sypialnych oraz starożytnego biurka, pojazdami wyjezdnymi sztuk 14", sprzedano w 1875 r. w ręce Feliksa Blumenthala, "rotmistrza pułku królewskiego pruskich huzarów", a w roku następnym, zagrożone licytacją, jako zalegające w opłatach, zostało sprzedane.
W 1910 r. majątek zakupili Niemcy - Karol i Matylda Mauve wraz z braćmi i siostrami, będący jego posiadaczami do 1941 r., kiedy to ostatni przedstawiciel niemieckiej rodziny Mauve opuścił majątek, wywożąc wartościowsze przedmioty. Po wojnie majątek przejęło państwo i został on rozparcelowany. W pałacu umiejscowiono szkołę, zabudowania gospodarcze i grunty wraz z parkiem były użytkowane przez Spółdzielnię Produkcyjną Jedność.
Pozostałości zespołu dworskiego znajdują się w pobliżu strumienia. Z drogą Daleszyce-Pierzchnica łączy go niewielka aleja wysadzana topolami. Zabudowa folwarczna w kształcie czworoboku znajdowała się przy wspomnianej drodze.
Historia miejscowości Szczecno - Publikacja historyczna Dariusza Kaliny (plik PDF)
